Yoga en bloeddruk

Een hoge of een lage bloeddruk heeft aardig wat invloed op je gezondheid en de inrichting van je leven. In de yogales krijgen we regelmatig vragen over de bloeddruk en welke oefeningen en asana's nu wel of niet goed zijn. Daarom dit artikel over de bloeddruk, wat is een hoge of lage bloeddruk en hoe kan yoga je helpen?

Wat is bloeddruk?

Volgens de Hartstichting is bloeddruk 'de druk die op de slagaders komt te staan als het bloed rondgepompt wordt. Een hoge bloeddruk vergroot de kans op hart- en vaatziekten.

Het hart pompt het bloed met kracht de slagaders in. Daardoor drukt het bloed tegen de wanden van deze bloedvaten. Als het hart samenknijpt is de druk het hoogst. Dit heet de bovendruk. Als het hart zich ontspant, is de bloeddruk het laagst. Dit heet de onderdruk. De bovendruk geeft de beste schatting van het risico op hart- en vaatziekten.'


Een gemiddeld persoon heeft een bloeddruk van 120/80 mmHg. Je kunt de bloeddruk meten met een bloeddrukmeter. Dit kun je thuis doen of bij de (huis)arts laten doen. Het is best om je bloeddruk op verschillende tijdstippen te meten omdat deze kan schommelen. 's Ochtends en 's avonds is je bloeddruk misschien wat lager, als je gestrest bent misschien wat hoger.

Hoge bloeddruk

Je hebt een hoge bloeddruk als deze bij meerdere metingen op verschillende tijdstippen boven de 140/90 mmHg uitkomt. De oorzaak van een hoge bloeddruk is nog niet helemaal duidelijk. De bloeddruk kan verhoogd zijn omdat het lichaam te veel zout en water vasthoudt. Daardoor neemt de hoeveelheid bloed die in omloop is toe, en daardoor de druk op de vaatwanden. Het zou ook kunnen dat de vaatwand in je aderen niet elastisch genoeg is. Maar vaak is een oorzaak niet direct aan te wijzen. Een hoge bloeddruk brengt wel wat gevaren met zich mee. De kans op hart- en vaatziekten neemt vooral toe omdat de hartspier harder moet werken. Er kan ook schade aan de vaatwanden ontstaan.
Veel mensen met een hoge bloeddruk nemen medicijnen, die helpen om de druk lager te maken. Maar een gezonde levensstijl is net zo belangrijk. Niet roken, gezond eten en veel bewegen helpen je bloeddruk te verlagen. Yoga past heel goed in deze levensstijl. Yoga helpt je te ontspannen en je werkt aan een gezond lichaam. Daarnaast schrijven de leefregels van yoga veel dingen voor die je kunt inpassen in je leef- en eetpatroon waar je baat bij hebt bij een hoge bloeddruk. Voorbeelden zijn niet roken, geen of weinig alcohol gebruiken en gevarieerd en het liefst vegetarisch eten.

Yoga en hoge bloeddruk
Een hoge bloeddruk is vaak een contra-indicatie voor bepaalde asana's. Vooral asana's waarbij je hoofd lager is dan de rest van je lichaam worden afgeraden of je moet extra voorzichtig zijn. Bijvoorbeeld bij de hoofdstand of schouderstand ga je niet in één keer omhoog, maar doe je het rustig in stappen. Zodra je merkt dat de druk in je hoofd of hals onprettig wordt kom je uit de houding.
Er zijn echter ook veel yogaoefeningen en asana's die helpen bij een hoge bloeddruk. Het gaat dan
vooral om rustgevend en kalmerende houdingen. BKS Iyengar heeft bijvoorbeeld voor veel aandoeningen onderzocht welke asana's en pranayama oefeningen goed zijn. Hij geeft aan dat je bij een hoge bloeddruk vooral veel vooroverbuigingen en zittende houdingen moet doen. Vooral omdat deze asana's rust brengen en je organen en ingewanden stimuleren, er komt niet zo'n grote hoeveelheid bloed in het hoofd. Als je graag een omgekeerde houding wilt doen, begin dan met Halasana (ploeg) al dan niet ondersteund door een stoel of kussen onder je voeten. Als het goed voelt, kun je verder gaan naar de schouderstand als je dat wilt. Verder helpen rustgevende pranayama oefeningen zoals de Ujjayi ademhaling en Nadi Sodhana zonder je adem vast te houden. Ook meditatie kan je helpen om rust te vinden en je bloeddruk te verlagen.

Ook andere yogaleraren en scholen geven aan dat zittende asana's en vooroverbuigingen goed kunnen werken, ook vooral omdat ze een kalmerend effect op je lichaam en geest hebben.

Lage bloeddruk
Lage bloeddruk wordt vaak als 'minder erg' gezien dan een hoge bloeddruk. Een te lage bloeddruk brengt echter ook gevaren met zich mee. Een tekort aan zout resulteert in een lage bloeddruk. Zout innemen is dan ook een directe oplossing als je last hebt van lage bloeddruk. Je lichaam heeft zout nodig om voldoende water op te kunnen nemen. Net als bij een hoge bloeddruk is het vaak moeilijk om direct de oorzaak van een lage bloeddruk aan te wijzen. Soms is een oorzaak veel bloedverlies of veel vochtverlies, maar vaak is het niet zo duidelijk. Je kunt duizelig worden bij het opstaan, snel vermoeid zijn of misselijk worden. Dit zijn allemaal symptomen die kunnen duiden op een lage bloeddruk.
Meestal is er geen behandeling voor een lage bloeddruk. Zorgen dat je genoeg zout en vocht binnenkrijgt is voor veel mensen het belangrijkste advies. Vooral bij warm weer, waarbij je veel transpireert is het belangrijk om goed op te letten dat je voldoende vocht en zouten binnenkrijgt.

Yoga en lage bloeddruk
Bij een lage bloeddruk worden asana's voorgeschreven waarbij het bloed naar het hoofd stroomt. BKS Iyengar schrijft de hoofdstand, schouderstand en ploeg voor, daarnaast ook een aantal zittende asansa's die het lichaam en de geest kalmeren. Heb je tijdens de les snel last van duizeligheid? Zorg er dan voor dat je voldoende zout en vocht binnenkrijgt voordat je aan de les begint en kom tijdens de les niet te snel omhoog na een staande vooroverbuiging of een omgekeerde houding. We hebben ook al eerder een artikel over duizeligheid tijdens yoga geschreven met nog meer tips.