Yama en Niyama, yoga als manier van leven

De meeste mensen die in aanraking komen met yoga, leren eerst de yoga van de asansa’s (lichaamshoudingen) kennen. Later ontdekken ze dat yoga meerdere kanten heeft en ook een diepere invloed kan hebben op je leven. Je interesse kan hier in meer of mindere mate naar uitgaan, maar wij vinden het leuk en belangrijk om je wat mee te geven over de yogafilosofie.

Volgens Patanjali, een heilige uit India en de grondlegger van yoga, zijn asana’s pas de derde stap in het volgende achtvoudige yogapad:

1. Yama: universele levenswaarden en onthoudingen
2. Niyama: persoonlijke waarden en disciplines
3. Asana: lichaamshoudingen
4. Pranayama: beheersing van prana (levensenergie)
5. Pratyahara: controle over de zintuigen
6. Dharana: concentratie
7. Dhyana: meditatie
8. Samadhi: volledig samengaan met het collectieve bewustzijn   

De eerste twee stappen zijn yama en niyama. Hierin worden richtlijnen opgesteld voor een basislevenshouding. In yama wordt gekeken naar universele levenswaarden en zaken waarvan je je moet weerhouden. Er wordt advies gegeven hoe je je het beste op kunt stellen in verhouding met de wereld om je heen. De yama’s kun je zien als de grondslag voor yoga als manier van leven. Ze bestaan uit de volgende vijf onderdelen:

1.      Ahimsa – geweldloosheid: Je onthoudt je van geweld, je leeft in harmonie met andere mensen, alle levende wezens en de natuur. Ook naar jezelf stel je je geweldloos op. Agressiviteit komt voort vanuit angst, zwakte, onwetendheid of rusteloosheid. Om het tegen te gaan/in bedwang te houden is vrijheid van angst nodig. Om dit te bewerkstelligen is een andere kijk op het leven nodig, een omschakeling van je geest. Je ontwikkelt compassie en tolerantie, zelfs voor dat wat je niet leuk vindt. Elk wezen heeft even veel recht om te leven als de yogi zelf, vandaar dat de meeste yogi’s ook vegetarisch zijn.

2.      Satya – eerlijkheid: Je onthoudt je van leugens. Dit betekent dat je je best doet om de mensen om je heen niet opzettelijk te kwetsen in gedachten, woorden en daden. Als de waarheid resulteert in opzettelijke destructie van iemand of iets, is niet de waarheid. Het betekent ook; niet overdrijven of je anders/beter voordoen dan je werkelijk bent. Iets niet met een andere intentie of voor wat anders gebruiken dan waar het oorspronkelijk voor bedoeld is.

3.      Asteya - niet stelen: Of te wel je niets toe-eigenen wat niet jou toebehoord, materieel, maar ook immaterieel. Bijvoorbeeld met een idee van een ander aan de haal gaan of met de eer strijken. Ook niets gebruiken dat je niet nodig hebt, denk aan voedsel of energieverbruik. De angst om te kort te komen loslaten.

4.      Brahmacharya – zelfbeheersing: Je weerhoudt je van losbandig gedrag en gulzigheid. “Wanneer men geoefend is in Brahmacharya ontwikkelt men een bron van vitaliteit en energie, een moedige geest en een krachtige intellect, zodat men elke vorm van onrecht tegen kan gaan” aldus BKS Iyengar.

5.      Aparigraha – hebzuchtloosheid: Het loslaten van het verlangen naar wat niet van jou is. Wees niet jaloers op wat anderen zijn of hebben. Voorkom het verzamelen van objecten die niet essentieel zijn voor je leven of je verder brengen in je (spirituele) ontwikkeling. Aparigraha helpt je jezelf te ontdekken, zodat je niet langer de behoefte voelt om te begeren wat een ander heeft, of te zijn wat iemand anders is. Je leven zo simpel mogelijk maken. Als je je geest traint om niet het gevoel van verlies of gebrek aan wat dan ook te hebben, zal alles wat je nodig hebt naar je toekomen als vanzelf op het juiste moment.

 

De basis van deze vijf ‘kwaden’ die in de yama’s omschreven worden zijn emoties als hebzucht, begeerte, de hang naar materiële zaken. Deze emoties kunnen mild of sterk aanwezig zijn, met alle gradaties er tussen in. Negatieve gevoelens en gedachten brengen pijn en onwetendheid. Patanjali komt tot de kern van deze emoties door met deze vijf principes de richting van het denken te veranderen. Dit vraagt een constante oefening van je geest.

In niyama worden persoonlijke waarden en disciplines besproken. Het zijn vijf inachtnemingen, adviezen over hoe we ons verhouden ten opzichten van  onszelf, de innerlijke wereld. De niyama’s bereiden je voor op de toewijding die verdere betreding van het yogapad van je vraagt.

1.      Saucha – zuivering/puurheid: Naast het letterlijk schoonouden van je lichaam, ook het puur houden van je geest, zoals het voorkomen van negatieve emoties. Het innemen van zuiver voedsel. Voedsel dient gegeten te worden om gezondheid te bevorderen, kracht en energie te geven. Eet niet te veel en niet te weinig. Ook de omgeving waar je je in bevindt dient schoon te zijn. Het is lastig om yoga te beoefenen op een plaats waar je je niet op je gemak voelt of snel afgeleid bent. In een ‘schone’ omgeving kun je je makkelijker concentreren.

2.      Santosha – tevredenheid: Tevreden zijn is een staat van bewustzijn van binnenuit, geen reactie op iets van buitenaf. Je bent daarin niet afhankelijk van anderen. Een yogi voelt geen gebrek aan wat dan ook en is dus van nature tevreden.

3.      Tapas – soberheid/zelfdiscipline: toewijding aan de yoga oefeningen. Doorzettingsvermogen om onder wat voor omstandigheden dan ook een hoger doel in je leven te bereiken. Je spirituele groei en ontwikkeling is een oefening in tapas. Tapas is wanneer je je inzet zonder zelfzuchtig motief of hoop op beloning. Door tapas ontwikkel je kracht in je lichaam, je geest en je karakter. Het geeft je moed, wijsheid, integriteit en eenvoud en maakt je rechtdoorzee.

4.      Svadhyaya – zelfstudie: Spirituele zelfeducatie, overpeinzingen en toepassingen van de theorie. Door ontwikkeling het beste uit jezelf halen. Nog een mooie spreuk van BKS Iyengar; “Onwetendheid heeft geen begin, wel een eind. Kennis heeft wel een begin, maar geen eind”

5.      Isvara pranidhana – overgave: Letterlijk ‘overgave aan god’,  breder gezien ‘overgave aan dat wat groter is dan jouzelf’, welke naam je daar ook aan geeft. Het besef dat je zelf maar een klein onderdeel bent van een groter geheel, bescheidenheid. Het vinden van de verbinding tussen onszelf en het andere is wat daarbij belangrijk is, en is het hart van Ishvara pranidhana.

Bronnen:

Light of yoga, BKS Iyengar

Teaching the Niyamas in Asana Class By Aadil Palkhivala