Ontspannen in Savasana

Savasana; de eindontspanning, voor sommigen is het ontzettend moeilijk, voor anderen heerlijk. Elke yogales eindigt met een bewuste ontspanning in Savasana, de lijkhouding. Je ligt op je rug met je benen iets uit elkaar, je tenen vallen naar buiten. Je armen iets van je lichaam met je handpalmen omhoog. En dan helemaal stil liggen en nergens aan denken...
Als je vaker yoga hebt gedaan merk je langzamerhand dat bewuste ontspanning steeds makkelijker wordt. Vaak merk je al na een paar lessen dat het eigenlijk wel erg prettig is. Je kunt heel je lichaam ontspannen en, als je je er eenmaal aan hebt overgegeven dat je de komende 10 minuten toch niets anders gaat doen, komt je geest ook tot rust.
Volgens Swami Sivananda is ontspanning één van de vijf principes van yoga die leiden tot gezondheid en geluk. Diepe ontspanning is de meest natuurlijke manier om je lichaam weer op te laden. Tijdens een diepe ontspanning aan het eind van je yogaoefening, gebruikt het lichaam alleen die energie (prana) die nodig is om de vitale processen gaande te houden. De rest van de prana wordt opgeslagen in je lichaam. Ook BKS Iyengar erkent het belang van de eindontspanning. In Light on Yoga noemt hij het één van de moeilijkste asana's om te beheersen. Om de prana te beheersen moeten je zenuwen onder controle zijn. Een diepe, regelmatige ademhaling zonder beweging van het lichaam helpt om de zenuwen tot rust te brengen en de geest te kalmeren. Volgens Iyengar is Savasana het beste middel tegen de stress van de huidige maatschappij.
Maar...je lichaam compleet loslaten op je mat gaat nog wel, om je geest ook helemaal stil te houden is veel lastiger. Waarom dan die moeite om je bewust te blijven ontspannen? Waarom zou je niet gewoon lekker 10 minuten in slaap vallen?

Als je in slaap valt maak je meestal een aantal ongecontroleerde bewegingen. Dit is jammer, want het is juist de bedoeling om je lichaam de tijd te geven helemaal te ontspannen. Het duurt een paar minuten voordat er helemaal geen signalen meer vanuit de hersenen naar je spieren worden gestuurd tijdens een volledige ontspanning. Als je dit proces verstoort door te bewegen begin je dus weer van voor af aan. Daarnaast worden er tijdens je slaap onbewust nog wel signalen vanuit de hersenen gestuurd. Als je je bewust ontspant zijn deze signalen veel minder. Je moet dan alleen wel zoveel mogelijk proberen ook je geest stil te houden. Wil je hier meer over lezen? Kijk dan eens in het boek Anatomy of Hatha Yoga.
Gelukkig zijn er een heleboel 'trucjes' om je te helpen je meer bewust te ontspannen. Bijvoorbeeld het één voor één aan- en ontspannen van lichaamsdelen kan je helpen. Of in gedachten stuk voor stuk je lichaam rustig bekijken en bewust voelen hoe je ontspannen op je matje ligt. Ook je concentreren op en een rustige, diepe ademhaling kan je aandacht bij je lichaam houden.

Tarthang Tulku

In het boek Leven in Evenwicht van de Tibetaanse monnik Tarthang Tulku wordt een hele mooie beschrijving gegeven van de ervaring tijdens een diepe ontspanning:
'Wanneer je heel stil en ontspannen bent, ontstaat er een gevoel van warmte in je. Het hele lichaam is alert; je voelt je bijna leeg, alsof je lichaam langzaam verdwijnt. Zwaarte en vastheid zijn er niet meer, alleen een open, stil gevoel van zich uitbreidende ruimte. Je hoeft niets bijzonders te doen, je hoeft je niet te concentreren - je bent gewoon een onderdeel van de onmetelijke openheid. Hoe stiller je wordt, des te meer energie kun je voelen. Je lichaam ervaren als open ruimte en in dat gevoel leven. Breid die energie steeds verder uit, zonder deze te beoordelen of te interpreteren. Wanneer je dit uitbreiden oefent, is de ruimte zelf aan het oefenen, in volmaakt evenwicht - zoals een uiterst nauwkeurige tekening of een prachtig kunstwerk.
Zodra je met deze energie in contact komt, vergeet je je lichaam en je ademhaling. Je kunt deze energie worden en ze vervolgens uitbreiden, alsof je uit de baarmoeder komt... vrijwel onbeperkt. Het lijkt of er niets anders bestaat dan alleen dit gevoel. Je kunt helemaal in die energie aanwezig zijn. Waarheen het gevoel ook voert, je volgt het gewoon... steeds verder, zoals de kringen in het water waarin een steen gegooid is, zich uitbreiden tot zij het hele meeroppervlak beslaan. Je wordt helemaal stil - je cellen, je energie, je ademhaling en je gewaar-zijn.'

Oefening baart kunst. Als je eenmaal gewend bent om je vaker bewust te ontspannen, zul je merken dat het makkelijk gaat en dat je in een diepere ontspanning kunt komen. Als je de volgende keer aan het eind van een yogales in Savanasa ligt, werk de ontspanning dan niet tegen, maar geef je er aan over!